Zmiany w Kodeksie Pracy – najważniejsze informacje

Najważniejsze zmiany w Kodeksie Pracy od kwietnia 2023 r.

W życie wchodzi ustawa z 09 marca 2023 roku wdrażająca do polskiego systemu w obszarze prawa pracy dwie dyrektywy tzw. work-life balance i rodzicielską:

• dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE. L Nr 186, str. 105)
  oraz
• dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE (Dz. Urz. UE. L. Nr 188, str. 79).

Celem wdrożenia powyższych aktów prawnych jest poprawa warunków pracy, ochrona przed niekorzystnym traktowaniem w zatrudnieniu oraz wprowadzenie równowagi pomiędzy życiem zawodowym , a prywatnym poprzez wprowadzenie indywidualnych praw związanych 
z rodzicielstwem zachęcających do równego dzielenia się obowiązkami opiekuńczymi pomiędzy kobietami, a mężczyznami.

Co się zmieni w zakresie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy:

Umowy na okres próbny

Długość okresu próbnego będzie zależna od długości kolejnej umowy o pracę i będzie zawierana:

• na 1 miesiąc – w przypadku zamiaru zawarcia z pracownikiem umowy o pracę na czas określony wynoszący mniej niż 6 miesięcy;
• na 2 miesiące – w przypadku zamiaru zawarcia z pracownikiem umowy na czas określony wynoszący przynajmniej 6 miesięcy, ale krótszy niż 12 miesięcy;
• na 3 miesiące – w przypadku zamiaru zatrudnienia pracownika na umowę o pracę na czas określony wynoszący co najmniej 12 miesięcy lub na czas nieokreślony.

Umowa będzie mogła być przedłużona o czas urlopu, a także o czas innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy.

W przypadku okresu próbnego nieprzekraczającego 2 miesięcy w umowie będzie należało podać okres, na który strony mają zamiar zawrzeć umowę o pracę na czas określony 
w przypadku zamiaru zawarcia takiej umowy na okres krótszy niż 12 miesięcy.

Ponowne zawarcie umowy o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem będzie możliwe tylko, jeżeli pracownik będzie miał być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy.

Wypowiedzenie umowy na czas określony

Wprowadzony zostanie obowiązek podawania przyczyny wypowiedzenia umowy na czas określony oraz możliwości ubiegania się o przywrócenie do pracy na podstawie orzeczenia sądu.

Nowa, rozszerzona informacja o warunkach zatrudnienia

Pracodawca informuje pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej nie później niż w terminie 7 dni od dnia dopuszczenia pracownika do pracy o:

• obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy
• obowiązującym pracownika dobowym i tygodniowym wymiarze czasu pracy
• przysługujących pracownikowi przerwach w pracy
• przysługującym pracownikowi dobowym i tygodniowym odpoczynku
• zasadach dotyczących pracy w godzinach nadliczbowych i rekompensaty za nią
• w przypadku pracy zmianowej – zasadach dotyczących przechodzenia ze zmiany 
na zmianę
  w przypadku kilku miejsc wykonywania pracy – zasady dotyczące przemieszczania się między miejscami wykonywania pracy
• innych niż określone w umowie o pracę przysługujących pracownikowi składnikach wynagrodzenia oraz świadczeniach pieniężnych lub rzeczowych
• wymiarze przysługującego pracownikowi płatnego urlopu, w szczególności urlopu wypoczynkowego lub, jeżeli nie jest możliwe jego określenie w dacie przekazywania pracownikowi tej informacji, o zasadach jego ustalania i przyznawania
• obowiązujących zasadach rozwiązania stosunku pracy, w tym o wymogach formalnych, długości okresów wypowiedzenia oraz terminie odwołania się do sądu pracy lub, jeżeli nie jest możliwe określenie długości okresów wypowiedzenia 
w dacie przekazywania pracownikowi tej informacji, sposobie ustalania takich okresów wypowiedzenia
• prawie pracownika do szkoleń, jeżeli pracodawca je zapewnia, w szczególności 
o ogólnych zasadach polityki szkoleniowej pracodawcy
• układzie zbiorowym pracy lub innym porozumieniu zbiorowym, którym pracownik jest objęty, a w przypadku zawarcia porozumienia zbiorowego poza zakładem pracy przez wspólne organy lub instytucje – nazwie takich organów lub instytucji
• w przypadku gdy pracodawca nie ustalił regulaminu pracy
  terminie, miejscu, czasie i częstotliwości wypłacania wynagrodzenia za pracę, porze nocnej oraz przyjętym u danego pracodawcy sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności 
w pracy.

Ponadto pracodawca będzie zobowiązany poinformować nie później niż w terminie 30 dni 
od dnia dopuszczenia pracownika do pracy o nazwie instytucji zabezpieczenia społecznego, 
do których wpływają składki na ubezpieczenia społeczne związane ze stosunkiem pracy oraz informacje na temat ochrony związanej z zabezpieczeniem społecznym, zapewnianej przez pracodawcę, nie dotyczy to przypadku, w którym pracownik dokonuje wyboru instytucji zabezpieczenia społecznego.

Nowe regulacje w Kodeksie Pracy

• Pracownik zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy będzie mógł raz w roku kalendarzowym wystąpić do pracodawcy z wnioskiem, złożonym w postaci papierowej lub elektronicznej o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy oraz otrzymania pisemnej odpowiedzi na ten wniosek z uzasadnieniem w terminie 
1 miesiąca od otrzymania wniosku.
• Pracownik będzie miał prawo do nieodpłatnych szkoleń niezbędnych do wykonywania pracy, które będą zaliczały się do czasu pracy i będą odbywały się w miarę możliwości w godzinach pracy.
• Pracownik będzie miał prawo do równoległego zatrudnienia – wprowadzenie zakazu zabraniania pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą jeśli w czasie trwania stosunku pracy nie została zawarta umowa 
o zakazie konkurencji.

Zmiany w zakresie równowagi między życiem zawodowym, a prywatnym

1. Prawo pracownika do 2 dni lub 16 godzin zwolnienia z pracy w roku kalendarzowym 
z powodu tzw. siły wyższej spowodowanej pilną sytuacją rodzinną np. chorobą lub wypadkiem z zachowaniem prawa do 50% wynagrodzenia.
2. Nabycie prawa do bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia ze względów medycznych.
3. Wprowadzenie możliwości elastycznej organizacji pracy pozwalającej na zastosowanie możliwości pracy zdalnej, ruchomego czasu pracy, indywidualnego czasu pracy, skróconego tygodnia pracy, pracy weekendowej czy przerywanego czasu pracy.
4. Wprowadzenie dodatkowych przerw wliczanych do czasu pracy:
   – druga przerwa minimum 15 min w przypadku dobowego czasu pracy trwającego powyżej 9 godzin;
   – trzecia przerwa minimum 15 min w przypadku dobowego czasu pracy trwającego powyżej 16 godzin.
5. Wprowadzenie zmiany granicy wieku dziecka z 4 do 8 lat, do ukończenia których jego rodzic jako pracownik nie może bez swojej zgody pracować w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy, jak również być delegowany poza stałe miejsce pracy.
6. Wydłużenie urlopu rodzicielskiego z 32 do 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz 43 tygodni przy urodzeniu więcej niż jednego dziecka. Przyznanie nieprzenoszalnej jego części (9 tygodni) dla każdego z pracujących rodziców. W nowym stanie prawnym urlop ten nie musi być już wykorzystywany bezpośrednio po urlopie macierzyńskim i jest udzielany jednorazowo albo w nie więcej niż 5 częściach, nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.
7. Zmiany w zasiłkach macierzyńskich będą dotyczyły m.in. zasiłku za czas urlopu rodzicielskiego. Zasadniczo wyniesie on 70% podstawy wymiaru zasiłku dla obojga rodziców. Jeśli jednak matka dziecka złoży wniosek o zasiłek najpóźniej 21 dni od dnia porodu, wówczas przez cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego zasiłek wyniesie 81,5% podstawy. Matka może też np. złożyć wniosek o zasiłek 81,5% podstawy wymiaru, a następnie złożyć wniosek 
o 16 tygodni urlopu rodzicielskiego – zaś o kolejne 16 tygodni złoży ojciec.

Przeczytaj także: Zmiany w prawie pracy i naliczaniu wynagrodzeń w 2023 r.

Chcesz wiedzieć więcej?
Skontaktuj się z nami – mamy wieloletnie doświadczenie w obsłudze kadr i płac!

Zadzwoń: +48 601 627 101

Napisz: biuro@businessmind.pl